“Terra Incognita”. Έκθεση των φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Συντονισμός, επιμέλεια: Βαγγέλης Γκόκας, Αναπληρωτής Καθηγητής Ζωγραφικής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Κώστας Μπασσάνος, Επίκουρος Καθηγητής Γλυπτικής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Νίκος Αρτέμης, Επίκουρος Καθηγητής Ψηφιακών Μορφών Τέχνης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και ομάδα φοιτητών.
Έργα τελειόφοιτων, απόφοιτων και μεταπτυχιακών φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων παρουσιάζονται στα ιστορικά μνημεία του Κάστρου, στο Σουφαρί Σαράι και στο Ιτς Καλέ όπου λαμβάνουν χώρα οι Αρχαιολογικοί Διάλογοι 2017. Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, εγκαταστάσεις και performances προσεγγίζουν τις θεματικές του συνεδρίου αναπαραστατικά, και πιο συχνά αφαιρετικά και μεταφορικά ή ως εναύσματα για νέες αφηγήσεις και σχόλια.
Η μνήμη και η υλικότητα αλλά και οι πολλαπλές σημασίες των ανθρώπινων μετακινήσεων, συχνά προς μια άγνωστη γη, παράγουν νέα έργα και δημιουργούν μεταξύ τους ενδιαφέρουσες αντιστίξεις. Οι φοιτητές συμπληρώνουν το συνέδριο ως αναπόσπαστο μέρος του και προσφέρουν διαφορετικές αναγνώσεις στις αρχαιολογικές και ευρύτερα πολιτισμικές έννοιες που πραγματεύεται.
Η επιμελητική ομάδα: Δανάη Αγνάντη, Μαρία Ασλανίδου, Άννα Κιλάρτζεβα, Σοφία Νόκα, Χαρά Πέττα, Κωνσταντίνα Πιστοπούλου , Αναστασία Σουρλαντζή, Μαριαλένα Χριστοδούλου
Χώρος: Σουφαρί Σαράι και επιλεγμένα σημεία στο Ιτς Καλέ
Διάρκεια: 1-9 Ιουνίου 2017.
“Πομάκοι. Οι μετακινούμενοι-αποκλεισμένοι νομάδες”.
Έκθεση φωτογραφίας από την Άννυ Βλαχοπούλου, γραφίστρια στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Η έκρηξη ενδιαφέροντος το τελευταίο διάστημα για τη φωτογραφία σε συνδυασμό με το «τραυματικό παρελθόν», φέρνει στο προσκήνιο πολλούς τόπους μνήμης, δίνοντας έμφαση στο κοινωνικό πλαίσιο, αλλά και στη χωρική εγγραφή της μνήμης. Οι τόποι μνήμης μιας κοινωνίας, αν και περιλαμβάνουν ιστορικά κτίρια, μνημεία κλπ, ταυτίζονται όμως σε μεγάλο βαθμό με τους ανθρώπους, καθώς αυτοί έμαθαν να κουβαλούν τον τόπο τους όπου κι αν πάνε.
Οι Πομάκοι αποτελούν το 34% του συνόλου της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, ενώ στον νομό της Ξάνθης υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 60%. Στο διάβα των αιώνων οι Πομάκοι συχνά βρέθηκαν ανάμεσα σε διαφορετικές γλώσσες, θρησκείες, παραδόσεις, πολιτικές επιλογές. Πιστεύεται ότι δέχθηκαν τη μωαμεθανική θρησκεία στα τέλη του 17ου αιώνα. Την περίοδο αυτή κατεδαφίστηκαν 218 εκκλησίες και 336 παρεκκλήσια, ενώ βασική αιτία του εξισλαμισμού ήταν η απαλλαγή από την αβάσταχτη φορολογία. Ο 20ος αιώνας βρίσκει τους Πομάκους σκορπισμένους στα Βαλκάνια, δίχως μία κοινή εθνική ταυτότητα. Το 1923 υπογράφτηκε η σύμβαση περί ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, από την οποία εξαιρέθηκαν όλοι οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης. Η συνθήκη της Λωζάνης προέβλεπε σχολική εκπαίδευση στη μητρική τους γλώσσα, κάτι που στην πράξη δεν εφαρμόστηκε για τους Πομάκους και τους Ρομά, ενώ ίσχυσε μόνο για τους Τουρκόφωνους. Το 1946, στο συνέδριο ειρήνης των Παρισίων, βουλευτές της Ροδόπης ζήτησαν την ενσωμάτωση όλων των Πομάκων της Ροδόπης στην Ελλάδα. Από το 1936, η μεταξική δικτατορία δημιούργησε επιτηρούμενες ζώνες και η είσοδος στις περιοχές αυτές απαιτούσε ειδικές άδειες. Τοποθετήθηκαν μπάρες εισόδου, οι οποίες λειτουργούσαν μέχρι την ψήφιση του νόμου Αρσένη το 1995.
«Αποκλεισμένοι» σε μια αέναη και διαρκή μετακίνηση, οι Πομάκοι έχουν φτιάξει τους δικούς τους τόπους. Μπορούν άραγε οι τόποι αυτοί να διηγηθούν την δική τους ιστορία μετακίνησης; Πόσο εύκολο είναι ένα φωτογραφικό πρότζεκτ που εστιάζει στη μετακίνηση από και από και προς τόπους μνήμης;
Γίνεται να ειπωθεί μια ιστορία μόνο με εικόνες; Χωρίς λέξεις;
Το φωτογραφικό πρότζεκτ που παρουσιάζει η Άννυ Βλαχοπούλου στους φετινούς Αρχαιολογικούς Διαλόγους έχει σκοπό να καταγράψει καλλιτεχνικά τους τόπους και τη διαχρονική ιστορία μετακίνησεων και ιδεολογικών μετατοπίσεων των Πομάκων.
Χώρος: Πυριτιδαποθήκη
Ξεναγήσεις: Παρασκευή 2 Ιουνίου: 14:30, Σάββατο 3 Ιουνίου: 14:30, Κυριακή 4 Ιουνίου: 12:30.
“Από την Άπειρο Χώρα στην Μεγάλη Ήπειρο. Ηπειρώτες ακολουθώντας την υπερπόντια μετανάστευση προς τις ΗΠΑ. Τέλος του 19ου αιώνα έως τον μεσοπόλεμο”. Διοργάνωση: Κοσμητεία Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Η έκθεση, η οποία εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 2016, παρουσιάζει χαρακτηριστικές περιπτώσεις Ηπειρωτών που ακολούθησαν την υπερπόντια μετανάστευση προς τις ΗΠΑ και περιλαμβάνει αρχειακά τεκμήρια, μεταγραφές από τους Καταλόγους Επιβατών που αποβιβάζονταν στο Ellis Island, φωτογραφίες, καρτ-ποστάλ, επιστολές και οικογενειακά κειμήλια που συλλέχθηκαν από δημόσιους φορείς και οργανισμούς στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ, φωτογράφους, αλλά και πολλούς ιδιώτες που προσέφεραν ανέκδοτα αρχεία και άλλο υλικό.
Χώρος: Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων Ιτς Καλέ.
Επισκέψιμη καθημερινά τις ημέρες του συνεδρίου: 9:00-15:00.
“Για τη μνήμη και τις αποτυπώσεις της”, Εικαστική performance της Μαρίας-Δανάης Γιαννουλάκη, μεταπτυχιακής φοιτήτριας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Σε συνεργασία με τους Μανώλη Μαμαλάκη και Μαριλένα Καμπιώτη.
Διαδραστική performance με θέμα την ιστορική μνήμη και τις αποτυπώσεις της. Η δράση τοποθετείται στην πλατεία Μαβίλη, στον μώλο της πόλης με ζωντανά εκθέματα τα φαντάσματα των ιστορικών και μυθολογικών προσώπων της, του Αλή Πασά Τεπελενλή και της Κυρά Φροσύνης. Τα πρόσωπα είναι ιδωμένα ως οργανικό κομμάτι του βυθού της λίμνης και της υδάτινης ζωής της. Φέρουν το φορτίο της βαριάς ιστορίας τους αλλά και της οικολογικής κακοποίησης που έχει δεχτεί η λίμνη από την ανθρώπινη αμέλεια. Παραμορφωμένοι, υβριδικοί, όντα που θυμίζουν άλλοτε υδάτινα στοιχειά και άλλοτε μέρος της πανίδας και της χλωρίδας του τόπου. Τα κοστούμια τους φτιαγμένα σχεδόν σαν γλυπτά τηρούν τον σχεδιασμό των πρωτότυπων παραδοσιακών ενδυμάτων αλλά έχουν γίνει ένα με το βιολογικό υλικό της γης και της λίμνης. Δίχτυα, σημαδούρες, δολώματα, φύκια, χόρτα, όστρακα και ξύλα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι τους. Πλέον έχουν ταυτιστεί με αυτή, η Κυρά Φροσύνη από Κυρά της λίμνης ενσαρκώνει την ίδια την λίμνη, την μητέρα που τρέφει τους πάντες. Εκείνη που είδε τον αιματηρό τροχό να γυρίζει. Οι ηθοποιοί θα επαναλαμβάνουν μια στιγμή παγωμένη στον χρόνο, μια λούπα, έναν βρόγχο. Η performance θα έχει διαδραστικό χαρακτήρα ενώ η συμμετοχή του κοινού απαραίτητη. Τα παραδοσιακά τραγούδια, οι ιστορίες και οι μύθοι που χαρακτηρίζουν την λίμνη αλλά και την ιστορία της πόλης είναι ζωτικής σημασίας για την δράση. Αναζητάμε τα ίχνη του παρελθόντος και οραματιζόμαστε το μέλλον.
Οι συντελεστές:
Σύλληψη project-Εικαστική επιμέλεια: Γιαννουλάκη Δανάη
Κοστούμια και σκηνικό: Γιαννουλάκη Δανάη
Επιμέλεια κειμένου: Γιαννουλάκη Δανάη
Σκηνοθεσία-υποκριτική: Μαμαλάκης Μανώλης
Δραματουργική ανάλυση: Μαμαλάκης Μανώλης
Υποκριτική: Καμπιώτη Μαριλένα
Χώρος: Μώλος, Πλατεία Μαβίλη, άγαλμα του Λ. Μαβίλη,
Παρασκευή, 2 Ιουνίου, 19:00.
“Διαβαθμίσεις 24”, Εικαστική performance των μεταπτυχιακών φοιτητών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Πατρίτσιας Λάζου, θεατρολόγου-χορογράφου και Διονύση Παντελή, ζωγράφου.
Η performance επιχειρεί μια αποσπασματική-θραυσματική αφήγηση της θέασης του τοπίου και της εμπειρίας γεγονότων. Με αφορμή μια οδηγία αλλά και μια ανάγκη, εξερευνήσαμε την πόλη των Ιωαννίνων και οδηγηθήκαμε στην ιδιαιτερότητα του υδάτινου συνόρου της, εντοπίζοντας τα μικρά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
Ο ρυθμός της πόλης επαναδιατυπώνεται μέσα από 24 στοιχεία, χαρτογραφώντας την επιθυμία να κρατηθεί μόνο ό,τι μπορεί να είναι πραγματικά σημαντικό.
Τι μένει να θυμάσαι όταν φεύγεις;
Σημείο συνάντησης: Μώλος, αποβάθρα αναχώρησης καραβιών για το Νησί των Ιωαννίνων
Κυριακή 4 Ιουνίου 2017: 15.30.