«Οθωμανικές κληρονομιές Ι: Οθωμανικές μνήμες, εθνικές μετατοπίσεις»
Περίπατος
Συνοδοιπόροι: Βαρβάρα Αγγέλη, δημοσιογράφος, Δήμητρα Παπαϊωάννου, Αρχαιολόγος, Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, Μάρθα Παπαδοπούλου, Αρχειονόμος, Διευθύντρια Ιστορικού Αρχείου Ηπείρου, Παναγιώτης Πούλος, Λέκτορας Ισλαμικής Τέχνης, Ε.Κ.Π.Α., Σίσσυ Θεοδοσίου, Επίκουρη Καθηγήτρια Ανθρωπολογίας της Μουσικής, ΤΕΙ Ηπείρου, Samia Samara, Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, Université de Paris Nanterre – Institut des Sciences sociales du Politique (ISP)
Περίπατος/συζήτηση στην πόλη των Ιωαννίνων με εκπροσώπους τοπικών φορέων που δραστηριοποιούνται στο πεδίο της μελέτης και ανάδειξης της οθωμανικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Παρασκευή 2 Ιουνίου, 16:30 – 19:00
Σημείο συνάντησης: Κεντρική πύλη του Ιτς Καλέ
«Το άγαλμα που κρύωνε: Ο τόπος, η μνήμη, ο νόστος και το αίσθημα του ανήκειν μέσα από το αρχαιολογικό αντικείμενο».
Εκπαιδευτικό εργαστήριο
Διοργανώτρια: Ευαγγελία Λίλιου, Καθηγήτρια Αγγλικών και Θεατρικής Αγωγής, 3ο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας, Θεσσαλονίκη
Εργαστήρι με αφορμή το βιβλίο Το άγαλμα που κρύωνε του Χρήστου Μπουλώτη. Το βραβευμένο βιβλίο επιλέχθηκε γιατί η παραμυθική πλοκή του, κάπου ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, μας επιτρέπει να ταυτιστούμε με το αγαλματάκι-ήρωα και να κατανοήσουμε τη νοσταλγία του πρόσφυγα για την πατρίδα που άφησε πίσω του. Θα χρησιμοποιήσουμε τη μέθοδο της δημιουργικής ανάγνωσης και δραματουργικές τεχνικές για να ζωντανέψουμε το άγαλμα που κρύωνε, το «προσφυγάκι», να μάθουμε για την ιστορία του ξεριζωμού του, τη λαχτάρα του να επιστρέψει στον τόπο του, τις απρόσμενες φιλίες στον τόπο μετεγκατάστασής του και το νόστιμον ήμαρ του στα φτερά του γαλάζιου πουλιού. Θα ακολουθήσει εικαστικό εργαστήρι για τη δημιουργία αναμνηστικού που θα μας θυμίζει τόσο την οδύσσεια του μικρού αγάλματος-ήρωα της ιστορίας μας, όσο και την προσωπική μας περιπέτεια σ’ ένα μουσείο όπου επιτρέπεται να ονειρευόμαστε και να τολμάμε να αγγίζουμε τα αγάλματα που ζωντανεύουν τα βράδια! Το θέμα του εργαστηρίου είναι επίκαιρο γιατί αντλεί από τη θεματική της μετακίνησης, τόσο οικεία στον Ελλαδικό χώρο που έχει γνωρίσει, και ακόμη γνωρίζει, ποικίλες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές που καθορίζουν την ανθρωπογεωγραφία του.
Το εργαστήριο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς και παιδαγωγούς που τους ενδιαφέρει η μουσειακή αγωγή ως δημιουργικό εργαλείο μάθησης και επικοινωνίας. Απευθύνεται όμως και σε όλους όσοι πιστεύουν ότι η αρχαιολογία φέρνει στο φως όχι πράγματα αλλά ανθρώπους και, αφού ο άνθρωπος και ο χώρος αλληλεπιδρούν αέναα διαμορφώνοντας πολιτισμό και ιστορία, ρίχνει φως στο ανθρώπινο παρελθόν ανοίγοντας το δρόμο για μια ευρύτερη κατανόηση του ατομικού, συλλογικού και κοινωνικού παρόντος και μέλλοντος.
Παρασκευή 2 Ιουνίου, 18:00 – 21:00
Χώρος: Πυριτιδαποθήκη
«Η αποτύπωση του παρελθόντος στο σήμερα και το αύριο»
Εκπαιδευτικό εργαστήριο – Περίπατος στο Ιτς Καλέ
Διοργανωτές: Κατερίνα Τζαμουράνη, αρχαιολόγος, μουσειολόγος, Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, Αναστάσιος Ζόμπολας, εκπαιδευτικός, αρχαιολόγος, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας, Ιωάννα Ραβάνη, Πληροφορικός/εκπαιδευτικός, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας, Μαρία Μπαλάσκα, Περιβαλλοντολόγος, εκπαιδευτικός, Γυμνάσιο Θουρίας, Αναστάσιος Ντυμένος, Πληροφορικός, εκπαιδευτικός, Γυμνάσιο Θουρίας, Ευθαλία Παντόστη, Καθηγήτρια αγγλικής φιλολογίας, Επαγγελματικό Λύκειο Μεσσήνης, Αντώνιος Φειδάς, Πληροφορικός, εκπαιδευτικός, Επαγγελματικό Λύκειο Μεσσήνης
Το εργαστήριο παρουσιάζει βιωματικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες βασισμένες στις αρχές της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη, μέσω των οποίων καλούνται οι συμμετέχοντες να ανακαλύψουν στοιχεία του παρελθόντος που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν (ή όχι) στη σύγχρονη κοινωνία, με σκοπό τη βελτίωσή της. Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου θα ερευνηθεί ο αρχαιολογικός χώρος του Ιτς Καλέ από διάφορες θεματικές και σε διάφορες χρονικές περιόδους (χρήση και διαχείριση χώρου, κατασκευαστικά υλικά, επιπτώσεις του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, αλλαγές που προέκυψαν διαχρονικά, κ.α) ώστε να καταγραφούν ιδέες και εμπειρίες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση –ή προς αποφυγή– στη σύγχρονη ζωή.
Σημείο συνάντησης: Κεντρική πύλη του Ιτς Καλέ
Σάββατο 3 Ιουνίου, 11:30 – 14:30
«Το σπίτι ως ύφασμα» – Home as fabric
Διοργανώτρια: Ελένη Τζιρτζιλάκη, Αρχιτέκτων, εικαστικός, Ομάδα «Νομαδική Αρχιτεκτονική»
Εικαστικό εργαστήριο
Το project εκτυλίσσεται γύρω από την εύθραυστη σήμερα έννοια του σπιτιού. Πραγματοποιείται μέσα από performances και συμμετοχική δράση και καταλήγει ως εγκατάσταση-συνάντηση. Συμμετέχουν κυρίως γυναίκες.
Προσκαλούμε τις γυναίκες να ανταποκριθούν αρχικά σε μια σειρά ερωτήσεων. Μέσα από τις απαντήσεις τους, επιχειρούμε μια χαρτογράφηση της έννοιας του σπιτιού. Μοιραζόμαστε σκέψεις για το σπίτι: ως εμπειρία, ως ανάμνηση, ως χώρο που βιώνουμε, που αφήνουμε πίσω, που μεταβάλλεται.Οι γυναίκες σημειώνουν τις απαντήσεις τους σε χρωματιστά χαρτιά και ζητάμε από κάθε γυναίκα ένα κομμάτι ύφασμα. Το υλικό που συγκεντρώνεται συνθέτει την τελική Εγκατάσταση – Συνάντηση. Υφάσματα, χάρτες, νήματα, είναι καθοριστικά κάθε φορά για τη διαμόρφωση του χώρου, ενώ παράλληλα γίνονται αναγνώσεις απο κείμενα που αναφέρονται στο σπίτι, των Emily Dickinson,Virginia Woolf, Elif Safak.
Το σπίτι, ευάλωτο ως ύφασμα, αλλά και φτιαγμένο από ύφασμα, προσκαλεί σε συμμετοχή. Τόπος επιθυμιών, αρωμάτων, ερώτων, αναμνήσεων, ονείρων. Κρυμμένο, σιωπηλό, διαταραγμένο, τρωτό, χρεωμένο, λαθραίο. Ανταλλάσσουμε απόψεις για το σπίτι και τη σημασία του και μεταβάλλουμε τον χώρο του εργαστηρίου σε σπίτι μας, ένας χώρος οικείος…
Σάββατο 3 Ιουνίου, 16:30 – 19:00
Χώρος: Πυριτιδαποθήκη
Ακολουθώντας τα ίχνη του Λόρδου Βύρωνα στην πόλη των Ιωαννίνων.
Διοργάνωση: Χαρίκλεια Χάρη, Αρχιτέκτων-πολεοδόμος, ερευνητής
Βιωματικό εργαστήριο – Περίπατος
Στη διάρκεια του βιωματικού αυτού εργαστηρίου, θα φτιάξουμε ένα “χάρτη” όπου θα ανασυστήσουμε την τοπογραφία της ιστορικής παρουσίας του Λόρδου Βύρωνα στα Γιάννενα και θα προτείνουμε νέους τρόπους αφήγησης και σήμανσης των υλικών ιχνών του παρελθόντος, προσδιορίζοντας την σχέση των τόπων αυτών με την καθημερινή ζωή της πόλης σήμερα.
Κυριακή, 4 Ιουνίου, 10:30 – 13:30
Σημείο συνάντησης: Κεντρική πύλη του Ιτς Καλέ
«Μεταφράζοντας την ανθρώπινη αγωνία των μετακινήσεων διαχρονικά»
Διοργάνωση: Κωνσταντίνος Σουέρεφ, Αρχαιολόγος, Προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, Χρήστος Κλείτσας, Αρχαιολόγος, Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων
Εργαστήριο
Τον Αύγουστο του 2016 πέντε ομάδες 50 προσφύγων κάθε ηλικίας από τον προσφυγικό καταυλισμό του Κατσικά Ιωαννίνων επισκέφθηκαν το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων και ξεναγήθηκαν, με τη βοήθεια μεταφραστή, στις συλλογές του. Η ένταξη των συγκεκριμένων ανθρώπων στον κοινωνικό ιστό κρίνεται αναγκαία για την ομαλή συνέχεια της ζωής τους. Κλείνοντας την περιήγηση στην αίθουσα της Δωδώνης, περιγράφηκε ο τρόπος μαντείας των αρχαίων επισκεπτών στο Μαντείο, οι οποίοι χάρασσαν τις ερωτήσεις τους προς τον Δία σε μολύβδινες πινακίδες. Ζητήσαμε, από όποιους πρόσφυγες το επιθυμούσαν, να γράψουν αντίστοιχα σε χαρτί την ερώτηση, που τώρα θα έκαναν στον δικό τους θεό. Η ανταπόκριση υπήρξε ικανοποιητική, αποδεικνύοντας ότι τα μύχια προβλήματα παραμένουν πανανθρώπινα και διαχρονικά. Οι εισηγητές θα αναφερθούν στο θέμα της πρωτοβουλίας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων και στα αποτελέσματα των επισκέψεων των προσφύγων στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων. Στη συζήτηση, που θα ακολουθήσει, θα γίνει προσπάθεια αναζήτησης αναλογιών ανάμεσα στις αγωνίες ανθρώπων από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές και χρονικές περιόδους. Στη συζήτηση θα προσκληθεί ο συντονιστής του προσφυγικού καταυλισμού στον Κατσικά Ιωαννίνων και πρώην Δήμαρχος της πόλης κ. Φίλιππας Φίλιος, ο οποίος θα καταθέσει την πολύτιμη εμπειρία του. Επίσης, θα προσκληθεί ομάδα προσφύγων με μεταφραστή, ώστε να πραγματοποιηθεί βιωματικό εργαστήρι με σχετικό θέμα.
Κυριακή, 4 Ιουνίου, 11:00 – 12:30
Χώρος: Φετιχιέ Τζαμί